EXECUTEUR

De executeur is de persoon die is aangewezen in een testament om toe te zien op de uitvoering van de bepalingen uit dat testament. In principe kan iedereen aangewezen worden als executeur. Zowel personen (natuurlijke personen genoemd) als bedrijven of stichtingen (rechtspersonen genoemd) mogen executeur van een testament zijn.

Vrije keuze aanwijzen executeur

Degene van wie het testament is, heeft vrije keuze in het aanwijzen van executeurs. Het kan een familielid zijn, bijvoorbeeld een van de kinderen, maar het mag ook de notaris zijn die het testament heeft opgesteld. Er zijn echter een aantal personen die geen executeur kunnen zijn. In de volgende gevallen kan iemand niet worden aangewezen als executeur van een testament: wanneer hij/zij handelingsonbekwaam is, wanneer hij/zij onder bewind is gesteld door de rechter, wanneer hij/zij in de schuldsanering zit of wanneer hij/zij failliet is gegaan.

De overledene kan in het testament diverse executeurs voor verschillende taken aanwijzen. Reden hiervoor is bijvoorbeeld dat niet alle verantwoordelijkheden op de schouders van één persoon terechtkomen, en om executeurs te benoemen op basis van hun kwaliteiten. Iemand die goed is met financiën kan bijvoorbeeld de erfenis afhandelen terwijl er een andere executeur verantwoordelijk is voor de begrafenis.

Er zijn drie types executeur te onderscheiden:

Begrafenisexecuteur

Zoals de naam al doet vermoeden, is de begrafenisexecuteur belast met het regelen van de uitvaart. Hierbuiten hebben deze executeurs geen bevoegdheden of verantwoordelijkheden.

Beheersexecuteur

De beheerdersexecuteur heeft de verantwoordelijkheid om de erfenis af te handelen. Dat betekent het beheren van de nalatenschap, het verdelen van de erfenis volgens het testament en het voldoen van schulden en uitgeven van de legaten. Een andere naam voor de beheersexecuteur is de ‘testamentair executeur met het wettelijke takenpakket’.

Executeur-afwikkelingsbewindvoerder

De functie van beheersexecuteur kan door overledene zijn uitgebreid tot afwikkelingsbewindvoerder. Deze executeurs hebben dan meer bevoegdheden, zoals het handelen zonder de goedkeuring van de erfgenamen. Als bijvoorbeeld een deel van de erfenis verkocht moet worden om schulden te voldoen, dan kan de executeur-afwikkelingsbewindvoerder zelf beslissen wat er verkocht wordt zonder de erfgenamen hierover mee te laten beslissen.

Positie van executeur aanvaarden of weigeren

Het is niet gezegd dat iedereen die in een testament genoemd is als executeur deze verantwoordelijkheid ook wil dragen. Daarom kunnen aangewezen executeurs altijd weigeren de functie uit te voeren. Het aanvaarden of weigeren van de positie hoeft niet op een officiële manier te gebeuren. Dat kan mondeling, schriftelijk of zelfs door het doen en laten van de aangewezen executeur. Als iemand bijvoorbeeld al begonnen is met het afwikkelen van de nalatenschap door een erfstuk aan iemand mee te geven (een boek aan de buurvrouw of een beeldje aan een kleinkind) dan heeft hij of zij de functie van executeur door handelen aanvaard. Het is dus belangrijk goed na te denken voor men handelt. De functie van executeur kan soms best zwaar zijn. Naast de emotionele lading en verantwoordelijkheden kan er binnen de familie onenigheid ontstaan over de positie van de executeur of kunnen erfgenamen het niet eens zijn met de handelswijze van de executeur.

Als een aangewezen executeur de positie weigert, is er vaak een reserve-executeur genoemd in het testament. Wanneer deze niet genoemd is of wanneer deze ook weigert, kan de kantonrechter een van de erfgenamen alsnog aanwijzen als executeur.

Het kan ook gebeuren dat de erfgenamen problemen hebben met het handelen van de executeur en het vertrouwen in hem of haar opzeggen. Als er gegronde redenen zijn om de executeur uit zijn of haar functie te ontheffen, kunnen de erfgenamen, mede-executeurs of het Openbaar Ministerie via de rechter ontslag van de executeur aanvragen. Omgekeerd kan de executeur ook zelf ontslag aanvragen bij de rechter.

Beloning

Meestal is in het testament aangegeven welke beloning een executeur krijgt voor het uitvoeren van de taken. Als dat niet geregeld is in het testament, zijn er wettelijke regels voor de hoogte van de beloning. De executeur krijgt dan een beloning van 1% van de waarde van de erfenis, vastgesteld op de datum van overlijden van de testamenthouder. In uitzonderlijke gevallen kan de kantonrechter een afwijkende beloning vaststellen op basis van onvoorziene omstandigheden.